زیارت حرم امام رضا (ع)
زیارت حرم امام رضا (ع) از
با فضیلت ترین زیارتها محسوب می شود . دوران امامت امام رضا(ع) در مدینه
از سال ۱۸۳ هجری قمری آغاز شده بود. حکومت سیاسی در آن زمان به دست هارون
الرشید بود که در بغداد اداره میشده است. تز هارون هم مثل همه زورگویان
تاریخ، شکنجه و زندان و کشتار بوده است. مردم را برای گرفتن مالیات شکنجه
دادن و فرزندان و شیعیان فاطمی را آزار رساندن…
همانطور که حضرت موسی بن جعفر(ع)، پدر امام رضا(ع) را در زندانهای بصره و
بغداد حبس میکند و آخرش هم با زهر، ایشان را به شهادت میرساند. یعنی
دورانی که مصیبت شهادت پدر، برای امام رضا(ع) اتفاق میافتد و مصیبتهای
اسف بار دیگر برای علویان.در زمان امام رضا(ع)، هارون الرشید آنقدر از
تأثیر اهل بیت(ع) بر مردم نگران بوده که علاوه بر همه اینها، اندیشهها و
افکار بیگانگان را هم وارد علوم مسلمانان میکرده است. به این منظور که
توجه مردم را به علوم بیگانه جلب کند. اما لقبها و کنیههایش، همچون
واژگانی درخشان در هزارتوی ذهن تاریخ باقی ماندهاند. کنیههایش ابوالحسن
(در بین خواص) است و لقبهایش، صابر، زکی، ولی، فاضل، وفی، صدیق، رضی، سراج
الله، نورالهدی، قرة عین المومنین، کلیدة الملحدین، کفو الملک، کافی الخلق،
رب السریر و رئاب التدبیر.و رضا(ع)؛مشهورترین لقبی است که از گذر این همه
سال، ما هنوز امام را با آن نام میشناسیم.
«او از آن روی رضا خوانده شد که در آسمان خوشایند و در زمین مورد خشنودی پیامبران و خدا و امامان پس از او بود. همچنین گفته شده: از آن روی که همگان، خواه مخالفان و خواه همراهان به او خشنود بودند و بالاخره چنین آمده است: از آن روی او را رضا خواندهاند که مأمون به او خشنود شد.»
مقبره امام زاده گان یاسر و ناصر(ع)
یکی از معنوی ترین اماکن زیارتی مشهد ، مقبره امام زاده گان یاسر و ناصر(ع) است این مکان در امتداد دره بند گلستان و در ۵ کیلومتری غرب شهر مشهد در ابتدای روستای گلستان بنایی تازه ساز با نمای ورودی امروزی و آراسته به کاشی های معرق قراردارد و این مکان آستان مبارکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر (ع) از فرزندان ذکور حضرت موسی کاظم (ع) است .
از دیگر جاهای زیارتی مشهد ، بقعه خواجه ربیع(ع) است . یکی از رویدادهای مهم تاریخی توس در نیمه دوم قرن اول ه.ق مهاجرت «ربیع بن خثیم» به خراسان و توطن و سرانجام وفات او در نوغان است. بنابر قراین تاریخی دوران اقامت خواجه ربیع در خراسان از حدود سالهای ۳۵ و ۳۶ ه.ق آغاز گردیده و تا سالهای پایانی حکومت یزید بن معاویه ادامه داشته است که سرانجام در سا ل۶۱ تا ۶۳ق وفات یافته است، وی در تاریخ اسلام از جمله تابعین و از یاران صمیمی ابن مسعود صحابی بزرگ پیامبر و در زمره زهاد ثمانیه و از پیشگامان تفسیر و حدیث نام برده شده است. مینویسند: وی در ورع و پارسایی شهره بوده و در نزد مردم مقام و منزلتی عظیم داشته است. تاریخ احداث آرامگاه اولیه خواجهربیع مشخص نیست اما نوشتههای تاریخ نویسان بیشتر معرف بنیان بنای فعلی در عصر صفوی است که در سال ۱۰۳۱ق به امر شاه عباس صفوی و به دست الغالرضوی خادم ساخته شده است. بر روی قبر ضریحی مجلل قرار گرفته و دیوارهای بقعه با کاشیکاریهای معرق و ممتاز و گچبریهای زیبا تزیین گردیده است. همچنین کتیبههای خوش نقش با زمینه لاجوردی که با خط سفید و به قلم زیبای علیرضا عباسی خطاط معروف عصر صفوی مرقم گردیده به آن زینت بخشیده است. در بالای یکی از این کتیبهها نوشته شده: قال الرضا(ع): «ما حصل لی من القدوم بخراسان الزیاره ربیع بن خثیم». آرامگاه وی در انتهای خیابان عبادی و یا خواجه ربیع قرار دارد.
مکان های زیارتی مشهد ، آرامگاه مردان وارسته و مومن به اهل بیت می باشند . پیر پالاندوز که نام اصلی اش شیخ محمد عارف کارندهی است از عارفان سده دهم هجری و اهل روستای کارنده یا کارده درنزدیکی مشهد بود وبه سبب شغل خود یعنی پالاندوزی بدین نام مشور شد. اودرخط ثلث نیز تبحرفراوان داشت وامروزه بخش هایی از یک قرآن که باخط این عارف وارسته نوشته شده است باقی است وی درسال۹۸۵ه.ق درگذشت این آرامگاه که از آثار دوره صفویه بود به وسیله آستان قدس رضوی از نو بنا شد وگسترش چشمگیری پیداکرده به طوری که زائران زیادی برای زیارت به آرامگاه پیر پالان دوز می آیند.
یکی از مهم ترین اماکن زیارتی مشهد ،آرامگاه خواجه مراد می باشد . بنای آرامگاه منسوب به ابوحبیب هرثمه بن اعین مشهور به «خواجه مراد» از اصحاب خاص حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در ۱۲ کیلومتری شرق مشهد از سمت راست جاده فریمان در دامنه کوه واقع گردیده است. با استناد به کتب معتبر شیعه نظیر معاجن الائمه (باب هشتم)، تحفه المجالس، تحفه الاحباب، سفینه البحار ، نور الابصار و… چنین استنباط میگردد، هرثمه بن اعین از محبت کامل و اخلاص شایستهای نسبت به امام هشتم(ع) برخوردار بوده است، همچنین علامه مامقانی مولف تنقیح المقال فی علم الرجال مینویسد: به رغم این که وی راوی چگونگی شهادت حضرت رضا(ع) بود، در زمره شیعیان پاکباخته آن امام بزرگوار به شمار میآمد که با همین اعتقاد و تفکر شیعی جان خود را از دست داد و در سال ۲۱۰ ه.ق به شهادت رسید. برخی منابع وی را از سرداران مأمون معرفی مینمایند که از مدینه تا توس حضرت رضا(ع) را همراهی کرد و پس از شهادت آن امام اقدام به افشاگری علیه مأمون نمود. گویا تا سال ۱۳۰۰ه.ق، بنای قابل توجهی بر فراز مدفن هرثمه بن اعین وجود نداشته زیرا مولف “مرات السفر” در عصر قاجار تنها به ابنیه مجاور آن مانند ایوان طرق و مزار خواجه اباصلت هروی در همان حدود اشاره کرده است. بنای پیشین آرامگاه شامل گنبد خانهای به طول و عرض۳۰×۴×۴ متر با گلدستههای کم ارتفاع مزین به کاشیکاری و ایوان بوده است که در تغییر و تحولات امروزی بنایی جدیدالاحداث جای آن را گرفته و تسهیلاتی از جمله اتاقهای اقامت و زائرسرا، رستوران، فضای اداری، پارکینگ و بازارچه برای زائرین و مجاوران ایجاد نمودهاند.
زیارت حرم امام رضا (ع)
زیارت حرم امام رضا (ع) از
با فضیلت ترین زیارتها محسوب می شود . دوران امامت امام رضا(ع) در مدینه
از سال ۱۸۳ هجری قمری آغاز شده بود. حکومت سیاسی در آن زمان به دست هارون
الرشید بود که در بغداد اداره میشده است. تز هارون هم مثل همه زورگویان
تاریخ، شکنجه و زندان و کشتار بوده است. مردم را برای گرفتن مالیات شکنجه
دادن و فرزندان و شیعیان فاطمی را آزار رساندن…
همانطور که حضرت موسی بن جعفر(ع)، پدر امام رضا(ع) را در زندانهای بصره و
بغداد حبس میکند و آخرش هم با زهر، ایشان را به شهادت میرساند. یعنی
دورانی که مصیبت شهادت پدر، برای امام رضا(ع) اتفاق میافتد و مصیبتهای
اسف بار دیگر برای علویان.در زمان امام رضا(ع)، هارون الرشید آنقدر از
تأثیر اهل بیت(ع) بر مردم نگران بوده که علاوه بر همه اینها، اندیشهها و
افکار بیگانگان را هم وارد علوم مسلمانان میکرده است. به این منظور که
توجه مردم را به علوم بیگانه جلب کند. اما لقبها و کنیههایش، همچون
واژگانی درخشان در هزارتوی ذهن تاریخ باقی ماندهاند. کنیههایش ابوالحسن
(در بین خواص) است و لقبهایش، صابر، زکی، ولی، فاضل، وفی، صدیق، رضی، سراج
الله، نورالهدی، قرة عین المومنین، کلیدة الملحدین، کفو الملک، کافی الخلق،
رب السریر و رئاب التدبیر.و رضا(ع)؛مشهورترین لقبی است که از گذر این همه
سال، ما هنوز امام را با آن نام میشناسیم.
«او از آن روی رضا خوانده شد که در آسمان خوشایند و در زمین مورد خشنودی پیامبران و خدا و امامان پس از او بود. همچنین گفته شده: از آن روی که همگان، خواه مخالفان و خواه همراهان به او خشنود بودند و بالاخره چنین آمده است: از آن روی او را رضا خواندهاند که مأمون به او خشنود شد.»
مقبره امام زاده گان یاسر و ناصر(ع)
یکی از معنوی ترین اماکن زیارتی مشهد ، مقبره امام زاده گان یاسر و ناصر(ع) است این مکان در امتداد دره بند گلستان و در ۵ کیلومتری غرب شهر مشهد در ابتدای روستای گلستان بنایی تازه ساز با نمای ورودی امروزی و آراسته به کاشی های معرق قراردارد و این مکان آستان مبارکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر (ع) از فرزندان ذکور حضرت موسی کاظم (ع) است .
از دیگر جاهای زیارتی مشهد ، بقعه خواجه ربیع(ع) است . یکی از رویدادهای مهم تاریخی توس در نیمه دوم قرن اول ه.ق مهاجرت «ربیع بن خثیم» به خراسان و توطن و سرانجام وفات او در نوغان است. بنابر قراین تاریخی دوران اقامت خواجه ربیع در خراسان از حدود سالهای ۳۵ و ۳۶ ه.ق آغاز گردیده و تا سالهای پایانی حکومت یزید بن معاویه ادامه داشته است که سرانجام در سا ل۶۱ تا ۶۳ق وفات یافته است، وی در تاریخ اسلام از جمله تابعین و از یاران صمیمی ابن مسعود صحابی بزرگ پیامبر و در زمره زهاد ثمانیه و از پیشگامان تفسیر و حدیث نام برده شده است. مینویسند: وی در ورع و پارسایی شهره بوده و در نزد مردم مقام و منزلتی عظیم داشته است. تاریخ احداث آرامگاه اولیه خواجهربیع مشخص نیست اما نوشتههای تاریخ نویسان بیشتر معرف بنیان بنای فعلی در عصر صفوی است که در سال ۱۰۳۱ق به امر شاه عباس صفوی و به دست الغالرضوی خادم ساخته شده است. بر روی قبر ضریحی مجلل قرار گرفته و دیوارهای بقعه با کاشیکاریهای معرق و ممتاز و گچبریهای زیبا تزیین گردیده است. همچنین کتیبههای خوش نقش با زمینه لاجوردی که با خط سفید و به قلم زیبای علیرضا عباسی خطاط معروف عصر صفوی مرقم گردیده به آن زینت بخشیده است. در بالای یکی از این کتیبهها نوشته شده: قال الرضا(ع): «ما حصل لی من القدوم بخراسان الزیاره ربیع بن خثیم». آرامگاه وی در انتهای خیابان عبادی و یا خواجه ربیع قرار دارد.
مکان های زیارتی مشهد ، آرامگاه مردان وارسته و مومن به اهل بیت می باشند . پیر پالاندوز که نام اصلی اش شیخ محمد عارف کارندهی است از عارفان سده دهم هجری و اهل روستای کارنده یا کارده درنزدیکی مشهد بود وبه سبب شغل خود یعنی پالاندوزی بدین نام مشور شد. اودرخط ثلث نیز تبحرفراوان داشت وامروزه بخش هایی از یک قرآن که باخط این عارف وارسته نوشته شده است باقی است وی درسال۹۸۵ه.ق درگذشت این آرامگاه که از آثار دوره صفویه بود به وسیله آستان قدس رضوی از نو بنا شد وگسترش چشمگیری پیداکرده به طوری که زائران زیادی برای زیارت به آرامگاه پیر پالان دوز می آیند.
یکی از مهم ترین اماکن زیارتی مشهد ،آرامگاه خواجه مراد می باشد . بنای آرامگاه منسوب به ابوحبیب هرثمه بن اعین مشهور به «خواجه مراد» از اصحاب خاص حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در ۱۲ کیلومتری شرق مشهد از سمت راست جاده فریمان در دامنه کوه واقع گردیده است. با استناد به کتب معتبر شیعه نظیر معاجن الائمه (باب هشتم)، تحفه المجالس، تحفه الاحباب، سفینه البحار ، نور الابصار و… چنین استنباط میگردد، هرثمه بن اعین از محبت کامل و اخلاص شایستهای نسبت به امام هشتم(ع) برخوردار بوده است، همچنین علامه مامقانی مولف تنقیح المقال فی علم الرجال مینویسد: به رغم این که وی راوی چگونگی شهادت حضرت رضا(ع) بود، در زمره شیعیان پاکباخته آن امام بزرگوار به شمار میآمد که با همین اعتقاد و تفکر شیعی جان خود را از دست داد و در سال ۲۱۰ ه.ق به شهادت رسید. برخی منابع وی را از سرداران مأمون معرفی مینمایند که از مدینه تا توس حضرت رضا(ع) را همراهی کرد و پس از شهادت آن امام اقدام به افشاگری علیه مأمون نمود. گویا تا سال ۱۳۰۰ه.ق، بنای قابل توجهی بر فراز مدفن هرثمه بن اعین وجود نداشته زیرا مولف “مرات السفر” در عصر قاجار تنها به ابنیه مجاور آن مانند ایوان طرق و مزار خواجه اباصلت هروی در همان حدود اشاره کرده است. بنای پیشین آرامگاه شامل گنبد خانهای به طول و عرض۳۰×۴×۴ متر با گلدستههای کم ارتفاع مزین به کاشیکاری و ایوان بوده است که در تغییر و تحولات امروزی بنایی جدیدالاحداث جای آن را گرفته و تسهیلاتی از جمله اتاقهای اقامت و زائرسرا، رستوران، فضای اداری، پارکینگ و بازارچه برای زائرین و مجاوران ایجاد نمودهاند.