مقبره ارسلان جاذب در مشهد

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

یکی از دیدنی های مشهد ، که گردشگران را به حومه شهر مشهد می کشاند ، مقبره ارسلان جاذب است . این مقبره در 37 کیلومتری مشهد واقع شده است‌. وی حکمران توس و معاصر سلطان محمود غزنوی (اول‌قرن پنجم هجری قمری‌) بود . این بنا و میل کنار آن قدیمی‌ترین بنا‌های تاریخی خراسان است که نمونه جالبی از آجرکاری در معماری اسلامی محسوب می‌شود . در نزدیک این بنا رباط تاریخی امیر علی شیرنوایی قرار دارد .

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

مقبره ارسلان جاذب در مشهد شامل اتاق مربع‌شکلی است که دیواره‌های داخلی آن با نقش آجری تزئین شده، و در اصل با رنگ‌های روشن تزیین شده است. در بالای دیوار حاشیه‌دار آن، کتیبه‌ای به خط کوفی و با رنگ آبی در زمینه گل‌دار نوشته شده است. گنبد بنا بر روی کثیرالاضلاعی هشت‌ضلعی قرار دارد و کوتاه و سنگین است. داخل آن نقوش آجری دارد , چهار روزنه هلالی‌شکل در هر طرف بین جرزها تعبیه شده است، و در زیر هر یک از آن‌ها، دری ساخته شده است. نمای بیرونی به سادگی تمام اجرا شده و مناره آن نیز مناره در چند مترى گنبد قرار دارد و با ارتفاع 40 متر و قطر حدود 5.5 متر در پایه و 2.5 متر در بالا و صد پله به استواری پابرجاست .این منارهٔ بلند آجرى به شیوه آجرهاى مضاعف، دوبه‌دو، بر روى هم چیده و ساخته شده است. در زیر آجرهاى تزئینى آن، کتیبه‌اى به خط کوفى وجود دارد که با آجر طراحى و اجرا شده است. در قسمت بالا و حاشیهٔ کتیبهٔ کوفى آن، تزئینات دورهٔ غزنویان باقى مانده است.

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

این بنای مربع  که از جاهای دیدنی مشهد است و می توانید در تور مشهد از آن دیدن کنید ،  بر پایه دیوارهای ضخیمی، 2.5 متر، استوار شده است و از هر سمتی یک در دارد، چهار دیواری به هشت ضلعی و سپس شانزده ضلعی و بالاخره به دایره ختم می‌شود ,تزئینات موجود در دیواره‌ها و چهار روزنه در گوشه‌های زیر سقف که به ترتیب روبروی هم قرار دارند ثابت می‌کند که این یک آتشکده بوده است .

مقبره ارسلان جاذب در مشهد

پس از مقبره امیر اسمعیل سامانی که در 295 هجری وفات یافت،این بنا قدیمی‌ترین بنای ایرانی اسلامی در خراسان است که البته یک بنای – ساسانی بودائی – اسلامی به حساب می‌آید. ساخت آن احتمالا مربوط به دوران غزنویان است و سبک معماریش رازی است.این گنبد و مناره جزءِ بناى رباط عظیمى بوده است که به وسیلهٔ ارسلان جاذب در فاصلهٔ سال‌هاى ۴۲۱-۳۸۹ هجرى قمرى ساخته شده است.اهمیت این بنا بیش‌تر به این خاطر است  که شاید یگانه اثر معمارى دورهٔ غزنوى در داخل خاک کنونى ایران باشد.مشابهت‌های میان این بنا و یک نقاشی دیواری، یافته شده در آسیای مرکزی راه گشای توجه به نفوذ آئین بودائی و هنر همراه با آن در خطه خراسان در قرنهای آخر سلطنت ساسانیان و قرنهای نخست عصر اسلامی ایران شرقی است . این بنا از سوى سازمان میراث فرهنگى تحت شمارهٔ ۱۶۴، در زمرهٔ آثار تاریخى مشهد به ثبت رسیده است.

مقبره ارسلان جاذب در مشهد